Γουλιέλμος

I

Εξελληνισμένος τύπος του ονόματος δουκών της Ακουιτανίας, Γκιγιόμ (Guillaume).

1. Γ. Α’ ο Ευσεβής (; – 918). Δούκας της Aκουιτανίας (898 ή 909-918) και κόμης της Τουλούζ (885-918), γιος του Βερνάρδου κόμη της Ωβέρνης. Το 910 ίδρυσε το μοναστήρι του Κλινί.

2. Γ. Β’ ο Νέος (; – 926). Δούκας της Ακουιτανίας (918-926), ανιψιός του Γ. A’. Πολέμησε κατά των Βουργίνων και Νορμανδών.

3. Γ. Γ’ ο Χοντροκέφαλος (; – 963). Δούκας της Ακουιτανίας (951-963). Αρχικά κόμης του Πουατιέ, το 951 κατέλαβε το δουκάτο της Ακουιτανίας, που έως τότε κατείχε ο κόμης της Τουλούζ, Ρανμόν Γ’, αποκρούοντας στη συνέχεια τις επιδρομές του Ούγου του Μεγάλου και του βασιλιά Λοθαρίου.

4. Γ. Δ’ ο Χειροδύναμος (935 – 994). Γιος του Γ. Γ’. Ηττήθηκε στους αγώνες του με τον Ούγο Καπέτο και τελικά αποσύρθηκε στο μοναστήρι του Σεν Μεζάν.

5. Γ. E’ ο Μέγας (960; – 1030;). Γιος του Γ. Δ’. Αύξησε την επιρροή του δουκάτου στους γειτονικούς χωροδεσπότες και πήρε τον τίτλο «δούκας ολόκληρης της μοναρχίας της Ακουιτανίας».Προστάτεψε τα γράμματα και τις τέχνες.

6. Γ. ΣΤ’ ο Παχύς (; – Πουατιέ 1038). Γιος του Γ. E’. Συνελήφθη από τον κόμη του Βαντόμ Ζοφρουά Μαρτέλ, στον οποίο παραχώρησε τις κομητείες Μπορντό και Σεν για να εξαγοράσει την ελευθερία του.

7. Γ. Ζ’ ο Τολμηρός (1025 – 1058). Αδελφός του Γ. ΣΤ’. Το μεγαλύτερο μέρος της ηγεμονίας του πέρασε σε πολέμους κατά του Ζοφρουά Μαρτέλ. Πέθανε από δυσεντερία ενώ είχε περικυκλώσει και πολιορκούσε τον άσπονδο αντίπαλό του στο Σομούρ.

8. Γ. Η’ (1027 – 1086). Αδελφός των Γ. ΣΤ’ και Z’. Δούκας της Γονιάνης και του Πουατιέ. Το 1063 κατέλαβε τη Σεντόν ενώ τον επόμενο χρόνο πολέμησε κατά των Αράβων της Ισπανίας και κατέλαβε το Μπαρμπάστρο.

9. Γ. Θ’ (1071 – 1127). Γιος του Γ. H’. Κόμης του Πουατιέ, δούκας της Ακουιτανίας και της Γασκώνης (1086-1127). Κατέλαβε δύο φορές, χωρίς μόνιμα αποτελέσματα, το δουκάτο της Τουλούζ. Λόγω του πολυτάραχου βίου του αφορίστηκε από τον πάπα, ενώ το 1101 οδήγησε σταυροφορία στους Αγίους Τόπους. Υπήρξε από τους παλαιότερους ποιητές της ρομανικής γλώσσας και ένας από τους πρώτους τροβαδούρους. Διασώθηκαν έντεκα από τα τραγούδια του, που χαρακτηρίζονται από σκεπτικισμό, ελευθεριότητα και λυρική χάρη.

10. Γ. Ι’ (1099 – 1137). Γιος του Γ. Θ’,δούκας Ακουιτανίας και Γασκώνης (1127-37). Υποστήριξε τον αντίπαπα Ανάκλητο (1130-34) και κληροδότησε το δουκάτο του στον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο ΣΤ’. Έζησε βίο εκλεπτυσμένο και προστάτεψε τα γράμματα και τέχνες.

II

Εξελληνισμένος τύπος του ονόματος των βασιλιάδων της Αγγλίας Γουίλιαμ (William).

1. Γ. A’ (1027; – Ρουάν 1087), ο επονομαζόμενος Κατακτητής.Φυσικός γιος (ονομάστηκε και Νόθος) του δούκα Ροβέρτου, τον οποίο διαδέχτηκε το 1035. Αντιμετώπισε με επιτυχία τους επαναστατημένους βαρόνους· το 1066 διεκδικώντας τη διαδοχή που του είχε υποσχεθεί ο Εδουάρδος ο Εξομολογητής και την αμφισβητούσε ο Χάρολντ (Αρόλδος), αποβιβάστηκε στην Αγγλία, νίκησε τον Χάρολντ (μάχη του Χάστινγκς) και υπέταξε γρήγορα τη χώρα. Στέφθηκε στο Γουεστμίνστερ τα Χριστούγεννα του 1066, αλλά μόνο το 1070 ολοκλήρωσε την κατάκτηση. Οι μεταρρυθμίσεις του Γ. στην Αγγλία υπήρξαν σημαντικές και οδήγησαν το βασίλειο σε ουσιαστική πολιτικοκοινωνική πρόοδο.

2. Γ. B’ (1056; – Νιου Φόρεστ 1100), ο επονομαζόμενος Κοκκινοτρίχης.Δευτερότοκος και αγαπημένος γιος του Γ. A’, διαδέχτηκε τον πατέρα του στον αγγλικό θρόνο το 1087, ενώ στον πρωτότοκο Ροβέρτο δόθηκε το δουκάτο της Νορμανδίας. Για να αντιμετωπίσει την απειλή του αδελφού του που είχε ξεσηκώσει εναντίον του τους βαρόνους, εισέβαλε στη Νορμανδία. Σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια κυνηγιού.

3. Γ. Γ’ (Χάγη 1650 – Κένσιγκτον 1702). Κυβερνήτης των Ηνωμένων Επαρχιών των Κάτω Χωρών, βασιλιάς της Αγγλίας, της Σκοτίας και της Ιρλανδίας. Γιος του Γ. A’ του Νασάου, πρίγκιπα της Οράγγης, και της κόρης του Καρόλου A’ της Αγγλίας Μαρίας Στιούαρτ. Ύστερα από τις λαϊκές εξεγέρσεις που ακολούθησαν τη γαλλική εισβολή στις Ηνωμένες Επαρχίες (1672) εξελέγη κυβερνήτης και κατόρθωσε να αποκρούσει τα εχθρικά στρατεύματα. Προικισμένος με αδάμαστη ενεργητικότητα, διακρίθηκε κυρίως για τη γενναιότητά του παρά για τη στρατηγική του ιδιοφυΐα. Ο Γ. υπήρξε υπέρμαχος του προτεσταντισμού και σύμμαχος αρχικά του Ιάκωβου B’ της Αγγλίας, αλλά επειδή φοβήθηκε τη διφορούμενη πολιτική που ακολουθούσε ο τελευταίος, αποφάσισε να τον ανατρέψει. Αποβιβάστηκε στο Τόρμπεϊ το 1688, επικράτησε εύκολα και ανακηρύχθηκε βασιλιάς με τη συγκατάθεση της Σκοτίας, αλλά όχι της Ιρλανδίας, την οποία αναγκάστηκε να καταλάβει με τη βία. Η έντονη αντίδραση του Λουδοβίκου ΙΔ’, που είχε στόχο την επαναφορά στον θρόνο των Στιούαρτ μόνο τυπικά, ξεπεράστηκε με την ειρήνη του Ρίσβικ, σύμφωνα με την οποία ο βασιλιάς της Γαλλίας αναγνώρισε τον Γ. ως βασιλιά της Αγγλίας· οι εχθροπραξίες ξανάρχισαν πολύ γρήγορα, αλλά ο Γ. πέθανε ενώ προετοιμαζόταν για τον πόλεμο.

4. Γ. Δ’ (Λονδίνο 1765 – Γουίνδσορ 1837). Βασιλιάς της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, τριτότοκος γιος του Γεωργίου του Γ’, τον οποίο διαδέχτηκε στον θρόνο το 1830. Αναποφάσιστος και διστακτικός, ταλαντευόταν ανάμεσα στους Γουίγκς και στους Τόρις. Ύστερα από πολλούς δισταγμούς πραγματοποίησε την περίφημη εκλογική μεταρρύθμιση του 1832.

O Γουλιέλμος A’ ο Κατακτητής διατάζει να ναυπηγηθεί στόλος για την απόβαση στην Αγγλία, τμήμα από τον λεγόμενο «τάπητα της Μπαγιέ» (11ος αι.), στον οποίο απεικονίζεται η κατάληψη της Αγγλίας από τους Νορμανδούς (Αρχιεπισκοπή, Μπαγιέ).

III

Εξελληνισμένος τύπος του ονόματος των βασιλιάδων της Σικελίας Γκουλιέλμο (Gulielmo).

1. Γ. A’ της Αλταβίλα. Γιος του Ρογήρου B’, που βασίλευσε ανάμεσα σε συνεχείς στάσεις, αυλικές συνωμοσίες και εξωτερικές απειλές. Ο Γ. Α’ επονομαζόταν Κακός καιυπήρξεβασιλιάς της Σικελίας από το 1154 έως το 1166. Αντιμετώπισε με επιτυχία μία επίθεση των Βυζαντινών στην Απουλία, που τους απώθησε και τους καταδίωξε στα ελληνικά ύδατα έως την Πελοπόννησο, ενώ έχασε τις θέσεις που είχε καταλάβει στη βόρεια Αφρική. Υπέγραψε συνθήκη με τον πάπα Αδριανό Δ’ (1156), σύμφωνα με την οποία θα αντιτάσσονταν μαζί στη δράση του Μπαρμπαρόσα για την κατάληψη της Ιταλίας, και αναγνώριζε την επικυριαρχία του πάπα στο βασίλειο της Σικελίας. Προστάτευσε λόγιους και καλλιτέχνες και μεταξύ άλλων διέταξε την κατασκευή του περίφημου ανακτόρου Τζίζα στο Παλέρμο.

2. Γ. B’ της Αλταβίλα. Υπήρξε βασιλιάς της Σικελίας από το 1166 έως το 1189 και επονομάστηκε Καλός. Διαδέχτηκε τον πατέρα του Γ. A’ σε ηλικία 13 ετών υπό την αντιβασιλεία της μητέρας του Μαργαρίτας της Ναβάρα. Στα πέντε χρόνια της αντιβασιλείας η ζωή της αυλής ήταν πολύ ταραγμένη, δεν πραγματοποιήθηκαν όμως λαϊκές στάσεις. Πιστός στη συμμαχία με τον πάπα, ο Γ. B’ συνεργάστηκε στον αγώνα του Αλεξάνδρου Γ’ και των λομβαρδικών κοινοτήτων εναντίον του Μπαρμπαρόσα (ειρήνη της Βενετίας, 1177). Σταθεροποίησε ύστερα τη θέση του βασιλείου του στη Μεσόγειο (συμφωνία με το Μαρόκο, 1180) και εκστράτευσε εναντίον της Βυζαντινής αυτοκρατορίας (επίθεση κατά της Θεσσαλονίκης, 1185). Η αυλή του ήταν αξιόλογο πνευματικό κέντρο, ενώ από τα μνημεία που έγιναν την εποχή της βασιλείας του τα περιφημότερα είναι ο καθεδρικός ναός του Μονρεάλε και το εξαίρετο ανάκτορο Κούμπα.

3. Γ. Γ’. Υπήρξε βασιλιάς της Σικελίας από το 1185 έως το 1198.

Ο Γουλιέλμος B’ της Αλταβίλα, βασιλιάς της Σικελίας, προσφέρει στην Παναγία τον καθεδρικό ναό του Μονρεάλε, σε ψηφιδωτό του 12ου αι.

IV

Εξελληνισμένο όνομα Φράγκων ηγεμόνων της Ελλάδας.

1. Γ. Μορλέ (12ος – 13ος αι.). Το 1207 ανέλαβε το φρούριο και τη βαρονία του Ναυπλίου.

2. Γ. ο Λαρισαίος (13ος αι.). Βαρόνος, ηγεμόνας της Λάρισας και του Αλμυρού. Μετά την Δ’ Σταυροφορία και την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204, ανέλαβε τη διοίκηση της Λάρισας και του Αλμυρού (1207) ως υποτελής του Φράγκου βασιλιά της Θεσσαλονίκης Βονιφάτιου του Μομφερρατικού. Μετά τον θάνατο του τελευταίου αρνήθηκε να αναγνωρίσει την επικυριαρχία του Λατίνου αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης.

3. Γ. ο Μομφερατικός (13ος αι.). Πρωτότοκος γιος του Λατίνου βασιλιά της Θεσσαλονίκης Βονιφάτιου του Μομφερατικού, μετά τον θάνατο του οποίου αρνήθηκε να αφήσει τη μαρκιωνία του στην Ιταλία και έτσι έγινε βασιλιάς ο ετεροθαλής αδελφός του Δημήτριος (1207). Μετανιωμένος ο Γ. προσπάθησε αργότερα να ανέλθει στον θρόνο με μηχανορραφίες. Όταν ο Πέτρος Κουρτενέ στέφθηκε στη Ρώμη αυτοκράτορας της Κωνσταντινούπολης (1217), αναγνώρισε τον Γ. ως υποτελή βασιλιά της Θεσσαλονίκης. Τον Μάρτιο του 1225 ξεκίνησε από την Ιταλία επικεφαλής στρατιωτικού σώματος για να ξαναπάρει τον θρόνο του, πέθανε όμως τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου στη Θεσσαλία.

4. Γ. B’ ο Αραγωνικός (14ος αι.). Δούκας της Αθήνας (1317-38), γιος του βασιλιά της Σικελίας Φερδινάνδου B’. Ήταν εγκατεστημένος στην Ιταλία και είχε αναθέσει τη διοίκηση της Αθήνας –που εκείνη την εποχή κατείχαν οι Καταλανοί– σε τοποτηρητή.

V

Εξελληνισμένος τύπος του ονόματος των κυβερνητών των Ηνωμένων Επαρχιών των Κάτω Χωρών Βίλχελμ (Wilhelm).

1.Γ. Α’ του Νασάου (Ντίλνμπουργκ 1533 – Ντελφτ 1584).Μετά τον θάνατο του εξαδέλφου του Ρενάτο (1544) έλαβε τον τίτλο του πρίγκιπα της Οράγγης. Το αυστηρά καθολικό κλίμα της αυλής του Καρόλου E’ όπου ανατράφηκε και η ισπανική κακοδιοίκηση που κυριαρχούσε στις Κάτω Χώρες τον ώθησαν στην ηγεσία της διαμαρτυρόμενης παράταξης και του αγώνα για την ανεξαρτησία. Η επανάσταση οργανώθηκε στο Ζέελαντ το 1572 και τον επόμενο χρόνο άρχισε σκληρότατος αγώνας εναντίον των Ισπανών. Ο Γ. αναγνωρίστηκε κυβερνήτης της Ολλανδίας (1576), δεν κατάφερε όμως να εμποδίσει την ανακατάληψη των νότιων επαρχιών από τον τοποτηρητή των Ισπανών Αλέξανδρο Φαρνέζε. Πέτυχε ωστόσο την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Επαρχιών από την Ένωση της Ουτρέχτης (1579). Ο Γ. Α’, που επονομαζόταν Σιωπηλός, δολοφονήθηκε από φανατικό αντίπαλό του.

2. Γ. B’ του Νασάου (Χάγη 1626 – 1650). Γιος του κυβερνήτη Φρειδερίκου Ερρίκου, πήρε την εξουσία το 1647. Συμμάχησε με τον Μαζαρίνο εναντίον της Αγγλίας και της Ισπανίας, αλλά πέθανε προτού ολοκληρώσει τα σχέδιά του. Μετά τον θάνατό του η Ολλανδία μεταβλήθηκε σε δημοκρατία.

3. Γ. Γ’. Κυβερνήτης των Ηνωμένων Επαρχιών των Κάτω Χωρών. Βλ. λ. Γουλιέλμος. Εξελληνισμένος τύπος του ονόματος των βασιλιάδων της Αγγλίας Γουίλιαμ (3.).

4. Γ. Δ’ (Λέεουαρντεν 1711 – Χάγη 1751). Υπήρξε κυβερνήτης από το 1747 έως το 1751.

5. Γ. E’ (Χάγη 1748 – 1806). Διαδέχτηκε τον Γ. Δ’ και κυβέρνησε σε μία περίοδο μεγάλης παρακμής. Πέθανε στην εξορία.

Μνημείο του Γουλιέλμου Α’ του Νασάου, του επονομαζόμενου «Σιωπηλού», στη Χάγη, ο οποίος υπήρξε πρωταγωνιστής της ανεξαρτησίας των Κάτω Χωρών.

VI

Εξελληνισμένος τύπος του ονόματος των βασιλιάδων των Κάτω Χωρών, Βίλχελμ (Wilhelm).

1. Γ. A’ (Χάγη 1772 – Βερολίνο 1843). Γιος του Γ. E’, κυβερνήτη της Ολλανδίας. Ανακηρύχθηκε βασιλιάς των Κάτω Χωρών, αφού το Συνέδριο της Βιέννης (1815) κύρωσε την ένωση του Βελγίου με τις Ηνωμένες Επαρχίες (Ολλανδία) και υιοθέτησε ένα φιλελεύθερο σύνταγμα. Το 1830 ξέσπασε επανάσταση που οδήγησε στον χωρισμό του Βελγίου από το βασίλειο. Ο Γ., όμως, δεν θέλησε να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Βελγίου έως το 1839, ενώ τον επόμενο χρόνο παραιτήθηκε από τον θρόνο για χάρη του γιου του.

2. Γ. B’ (Χάγη 1792 – Τίλμπουργκ 1849). Γιος του προηγούμενου. Το 1848 υιοθέτησε σύνταγμα.

3. Γ. Γ’ (Βρυξέλλες 1817 – Πύργος του Λου 1890). Γιος του Γ. B’, τον διαδέχτηκε το 1849 και το 1866 προσάρτησε το δουκάτο του Λίνμπουργκ στο Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου. Υπήρξε πατέρας της βασίλισσας Βιλελμίνης.

VII

Εξελληνισμένος τύπος του ονόματος των βασιλιάδων της Πρωσίας και αυτοκρατόρων της Γερμανίας, Βίλχελμ (Wilhelm).

1. Γ. A’ (Βερολίνο 1797 – 1888). Υπήρξε αντιβασιλιάς ως αντικαταστάτης του αδερφού του Φρειδερίκου Γουλιέλμου Δ’ από το 1858 και ανήλθε στον πρωσικό θρόνο το 1861. Μετά την ανάρρησή του, βασικός σκοπός του υπήρξε η δημιουργία ισχυρού στρατού στην Πρωσία. Το κοινοβούλιο, όμως, αρνήθηκε να του παράσχει τα μέσα που χρειαζόταν για την πραγματοποίηση του σκοπού αυτού. Ο Γ. κάλεσε τον Βίσμαρκ να αναλάβει καγκελάριος το 1862· ο τελευταίος πέτυχε όχι μόνο να ψηφιστεί ο σχετικός νόμος αλλά και να καταστεί η Πρωσία μέσα σε λίγα χρόνια πολιτικό κέντρο ολόκληρης της Γερμανίας. Αν και ο Γ. διαφώνησε μερικές φορές με τον καγκελάριό του σχετικά με τα μέσα που θα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν, ευθυγραμμίστηκε ωστόσο πάντοτε με τον Βίσμαρκ στους σκοπούς της πρωσικής πολιτικής. Ο Γ. Α’ ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας στις Βερσαλίες το 1871, ύστερα από το τέλος του νικηφόρου πολέμου εναντίον του Ναπολέοντα Γ’.

2. Γ. B’ (Πότσνταμ 1859 – Ντορν, Ολλανδία 1941). Γιος του Φρειδερίκου Γ’ και εγγονός του Γ. A’. Ανήλθε στον θρόνο το 1888 και γρήγορα αποκάλυψε τα προτερήματα και τα ελαττώματα του χαρακτήρα του. Εργατικότατος αλλά ματαιόδοξος, διηύθυνε προσωπικά την πολιτική της χώρας του, έχοντας στόχο τη συνεχή αύξηση της γερμανικής δύναμης. Αφού δοκίμασε τον νέο δρόμο των κοινωνικών μεταρρυθμίσεων σε όφελος των εργατών, οργανώνοντας μεταξύ άλλων ένα διεθνές συνέδριο εργασίας στο Βερολίνο (1890), επέστρεψε στη συντηρητική του τοποθέτηση. Στην εξωτερική πολιτική ώθησε τη χώρα σε αποικιακές επιχειρήσεις, ενώ στην ανάπτυξη του στόλου συναγωνίστηκε με την Αγγλία. Ο Γ. Β’ έμεινε πιστός στην Τριπλή Συμμαχία, ύστερα από πολλές αποτυχημένες απόπειρες προσέγγισης της Γαλλίας, της Ρωσίας, ακόμα και της Αγγλίας. Κατάφερε να ασκήσει αξιόλογη επίδραση στην Οθωμανική αυτοκρατορία αναδιοργανώνοντας τον στρατό της και ευνοώντας την εξέλιξή της. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο αναγκάστηκε να παραιτηθεί και αποσύρθηκε στην Ολλανδία.

Ο βασιλιάς της Πρωσίας και αυτοκράτορας της Γερμανίας Γουλιέλμος Β’ (1859-1941).